Interview Jeannine Valeriano en Maarten Ornstein van Spoken Beat Night,
24 januari 2017
Het is de Week van de Poëzie. Een perfect kader voor een aflevering in de serie Spoken Beat Night met jazz and poetry, morgen in het Theater van 't Woord, bovenin de Centrale Bibliotheek op het Oosterdokseiland. Initiatiefnemer Jeannine Valeriano en betrokken musicus Maarten Ornstein vertellen erover en brengen hun enthousiasme over op de verslaggever van Het Parool.
Valeriano: "Spoken Beat Night is een optelsom van waar ik al jaren mee bezig was. Dat begon al met de poëzie van Paul van Ostaijen en Simon Vinkenoog. Op de Theaterschool groeide het besef dat ik een verhaal te vertellen had, de vraag was alleen: hoe doe ik dat, in welke vorm giet ik het. In Engeland kwam ik in aanraking met de praktijk van spoken word, waarbij taal en muziek samenkomen. Literaire teksten worden voorgedragen, gezongen of half gezongen, half uitgesproken, met grooves. Vooral de Amerikaanse dichter en performer Ursula Rucker sprak me aan, vanwege haar persoonlijke verhaal. Ik raakte ontroerd en dacht: dit past bij me. Rucker staat in de traditie van de Last Poets in de jaren zestig, een groep Afro-Amerikaanse dichters en musici die sterk geëngageerd waren, met een ruwe insteek." Ornstein: "De verbinding met jazz is al oud." Valeriano: "We zijn bij Spoken Beat Night echter niet de sixties aan het herhalen, we maken gebruik van moderne middelen, zoals elektronica, broken beats en samples."
Ornstein: "Bij Spoken Beat Night zijn er auteurs, musici en tekenaars. We hebben altijd één gastmusicus, morgen is dat saxofonist en klarinettist Ab Baars, van het ICP Orchestra. Het is de kunst om te spelen met de beat en daarbij veel te improviseren. Taal en muziek voeden elkaar en dagen elkaar uit. De muziek is geen begeleiding van de gesproken of gezongen tekst, maar biedt daaraan tegenspel, het is niet een kleurtje eronder. Taal en muziek moeten elkaar versterken. Na lezing van de teksten ontwerp ik een muzikale boog met een kop en een staart." Valeriano: "Het is als in een gesprek, soms is de een aan het woord en dan de ander, soms is het chaotisch, dan weer levendig, dan rustig, maar altijd met contrasten. Het hele programma is één grote beweging met telkens weer onverwachte elementen, zoals in een thriller." Ornstein: " De repetities spitsen zich toe op zaken als toonhoogte en pauzes. De vorm is geregisseerd, daarbinnen doen we veel improvisatie, alles volgens een stappenplan. De auteurs zijn feitelijk ook bandleden, zij leveren ook de content van het programma, als een soort librettisten."
Morgen in het Theater van 't Woord zijn dat dichter Mustafa Stitou en het jonge Belgische talent Lotte Dodion. Zij zullen poëzie voordragen rond het thema Aards tegenover Hemels, het Goddelijke en het Prozaïsche. Valeriano zingt, zingzegt en en zegt haar eigen teksten, terwijl bandleider Ornstein basklarinet, saxofoon en elektronica speelt, met Paul Pallesen op gitaar. Daarnaast zorgen striptekenaars Floor de Goede en Ckoe voor het visuele aspect met ter plekke getekende animaties. Valeriano: "De tekeningen zijn niet alleen illustraties, ze moeten een meerwaarde bieden, door de inhoud van de teksten gevoed. Soms verbeelden ze een emotionele onderlaag. Het publiek wordt zo met taal, muziek en beeld op verschillende niveaus aangesproken."
Valeriano: "Het is echter geen theater, we hebben geen decors en ook geen lichtshow. Het is een taalconcert met verschillende disciplines. We zoeken altijd naar bijzondere combinaties van personen, dat is nu met Mustafa, Lotte en Ab een voltreffer. Mustafa is een natuurtalent in de samenwerking met muziek, en als schrijver put hij uit een diepe bron. Hij past heel goed in het programma, zijn teksten hebben muzikaal reliëf, cadans en diepte. Lotte heeft een heel persoonlijk en hartstochtelijk verhaal. Zij vond het aanvankelijk lastig om met muziek samen te werken, maar doet het fantastisch." Ornstein: "Ab en Mustafa blijken het uitstekend met elkaar te kunnen vinden. Ab speelt zeer intens en is goed thuis in de poëzie. Hij kan exact spelen wat er op een bepaald moment nodig is. Het bedenken van samenwerkingen is altijd een intuïtief proces, dat is nu goed gelukt." Valeriano: "Spoken Beat Night is goed voor als je de zappcultuur zat bent. De mensen zijn altijd blij en geraakt na een Spoken Beat Night." Ornstein: "De volgende keer zijn ze er weer."