Shabaka and The Ancestors, Super-Sonic Jazz Festival, Paradiso Amsterdam, 16 november 2017
De kreet 'jazz is dood' bestaat al zo lang als de jazz zelf. Hij wordt nog altijd gebezigd, maar gezien de huidige ontwikkelingen, zeker ook in Amsterdam, zou je weinig realtiteitszin betonen als je nu zoiets beweerde. In de hoofdstad klinkt meer jazz dan ooit, in concertzalen, cafés, restaurants, hotels en huiskamers. Toegegeven, het begrip jazz wordt steeds ruimer opgevat, maar het past ook bij uitstek in het tijdsbeeld van ongebreidelde cross-overs van stijlen en culturen. Het absorberen van invloeden is van alle tijden, ook buiten de kunsten, maar is in de jazz een wezenskenmerk.
Bij Paradiso onderkennen ze dit belang en het vierdaagse Super-Sonic Jazz Festival is daar een weerslag van. Ook hier is er besef dat het al lang niet meer om alleen bop en swing gaat. Gisteravond stond Shabaka and The Ancestors geprogrammeerd, en bij hen gaat het om een nieuwe benadering van freejazz, met Afrikaanse ritmen. Saxofonist Shabaka Hutchings is alleen een traditionele jazzmusicus in de zin dat hij bij meerdere bands en projecten betrokken is, alle met verschillende invalshoeken. De Londenaar formeerde The Ancestors met Zuid-Afrikaanse musici: blazers, een vocalist, toetsenist, contrabassist, slagwerker en percussionist.
Hutchings is sterk politiek betrokken en voor hem is ook spiritualiteit van groot belang. De teksten die Siyabonga Mthembu in Paradiso zingt en rapt getuigen daarvan en krijgen nadruk als de vocalist zijn ogen sluit en handen vouwt. Ballads klinken als gedragen psalmen, waarbij de gedachten uitgaan naar John Coltrane. Ook de naam van Gil Scott-Heron komt bovendrijven.
Hutchings blaast korte frasen met een stotende ritmiek, die boven op de multi-ritmes van drummer Gontse Makhene en percussionist Tumi Mogorosi komen. Het effect laat zich raden; muurbloempjes zijn vanavond niet te bekennen. In de bezieling die bij vlagen bezit neemt van de saxofonist worden alle bandleden meegetrokken met een huiveringwekkende intensiteit. Jazz leeft als nooit tevoren.