Michiel Borstlap interview

Interview Michiel Borstlap, pianist en componist, 20 augustus 2013

"Het was een geel vel papier, bovenaan stond 'Contrato'." Pianist Michiel Borstlap weet het nog goed, in 1988 tekende hij zijn eerste contract voor een serie optredens in Spanje met zijn kwintet. Het was het begin van een internationale carrière die hem langs verre oorden voerde. Nu, 25 jaar later, viert hij zijn jubileum voornamelijk in thuishonk Nederland. Er is een nieuwe cd, een pianoboek met partituren en tot het eind van het jaar toert Borstlap als soloartiest door het land, met uitstapjes naar België. De concerten bevatten grotendeels werk van het verse album Reflective, het derde dat de pianist alleen opnam. Het eerste optreden is komende zaterdag in het Concertgebouw tijdens de Uitmarkt, 7 en 8 oktober is de officiële première van de cd in De Kleine Komedie.

"Ik heb er zeer hard aan gewerkt", zegt Borstlap over zijn nieuwe product, terwijl hij er nog steeds van moet zuchten. "Acht dagen in de studio voor een pianoplaat is lang, maar in totaal heb ik er zeker een jaar aan gewerkt." Door de zware bevalling vindt hij dat de wereld het met Reflective  minimaal drie jaar moet doen, dit in tegenstelling tot de grote frequentie waarmee hij gewend is platen uit te brengen. Je zou Reflective  als de voltooiing van een drieluik kunnen zien, met Solo 2010 en Blue uit 2011. Het zijn alle drie soloalbums met eigen materiaal, maar de nieuwe cd is toch anders. "Dit heb ik nog nooit gedaan", zegt Borstlap. "De muziek is nu veel meer gecomponeerd. Ik ken alles uit mijn hoofd, maar speel bij wijze van spreken precies wat er staat." De pianoklanken op Reflective  zijn nauwkeurig gedoseerd en bevatten veel ruimte tussen de noten.

Borstlap liet zich daarbij inspireren door de Italiaanse pianist en componist Ludovico Einaudi, op wie zijn manager hem attendeerde. "Ik had nog nooit van de man gehoord, maar hij bleek een grote naam te zijn." Einaudi is geschoold als klassiek musicus, maar ontwikkelde al snel belangstelling voor populaire genres en film. Hij schreef bijvoorbeeld de soundtrack voor The Intouchables. De combinatie sprak Borstlap aan, evenals het minimale van Einaudi's spel. "Ik heb ook veel naar Philip Glass geluisterd. Ik ben een man van de melodieën aan de bovenkant van de muziek, maar de onderkant op Reflective  is minimalistisch met veel repeterende noten."

De enige cover op het album is het nummer Birds  van onder meer Anouk. "Toen ik dit voor het eerst hoorde kreeg ik kippenvel. En wat een lef om in de arena van zo'n Songfestival met zo'n lied te komen. Het heeft zulke huiveringwekkende thematiek en zulk drama. Toen ik het idee kreeg om Birds  op te nemen en ging googelen, ontdekte ik dat er al talloze versies bestonden, ook voor piano. Ik heb de akkoorden in dienst van de melodie willen stellen en dynamiek in het nummer willen aanbrengen om het zo een eigen karakter te geven."

Borstlap heeft vaker uitstapjes naar populaire genres gemaakt, maar speelt evengoed klassiek.  Of hij te boek kan staan als jazzpianist vindt hij minder interessant. Jazz is voor hem een verzamelnaam voor geïmproviseerde muziek. "Improvisatie is mijn levensmotto, niet alleen in de muziek, maar in het hele bestaan. Je bepaalt toch ook niet vandaag wat je morgen gaat eten?" Met zijn trio is hij vooral jazzgeoriënteerd, daarbij draait het hoofdzakelijk om improvisatie. Als solopianist zit hij meer in de sfeer van preludes en nocturnes. Melodie is belangrijk voor hem. "Ik heb gemerkt dat het publiek vaak komt om bepaalde liedjes te horen, het is dan prettig als die herkenbaar voor ze zijn." "De melodie moet zich in het hoofd aandienen als ik aan het componeren ben, maar het begint met een gevoel. Het eindigt ook met een gevoel, namelijk bij het publiek." Dat brengt het gesprek op de missie van Borstlap. "Mensen zoeken iets in de muziek dat niet onder woorden te brengen is. Mensen moeten iets voelen. Vooral bij het spelen van de nummers van Blue, dat ik voor mijn dochter maakte, kwamen er veel emoties los bij het publiek en was er veel herkenning. Muziek is mijn manier van praten."

Bij een jubileum hoort ook de obligate terugblik. De pianist denkt diep na. "Na mijn afstuderen was ik totaal onvoorbereid op het verdere leven. Ik heb een tijdje in de WW gezeten, maar won toen een Europese prijs, waarna het balletje ging rollen. Qua gekkigheid was de opera voor de emir van Qatar een hoogtepunt." Borstlap leeft echter niet in het verleden en doet evenmin veel aan plannen. Wel wil hij weer filmmuziek schrijven, hoewel het Gouden Kalf voor de film Tiramisu van Paula van der Oest hem weinig werk opleverde. Dat is volgens hem typisch Nederlands, "als je in de VS een grote prijs wint, staat de telefoon roodgloeiend". Borstlap kan het weten, hij is overal geweest.