Interview Mary Halvorson, gitarist en componist, 24 mei 2013
Ze is bepaald geen gitaarfreak. Van het instrument bezit ze slechts twee exemplaren, van verzamelwoede kan geen sprake zijn. Alle mogelijke modellen, jaargangen en collectors items zijn aan haar niet besteed en van techniek heeft ze geen verstand. De gitaar is als een stuk gereedschap in haar handen dat moet doen wat zij wil, dat is alles. Mary Halvorson gebruikt effecten, maar doet dat op subtiele wijze, een paar pedalen volstaan.
Halvorson (Boston, 1980) is in Amsterdam. Dat is niets bijzonders want ze doet de Nederlandse hoofdstad meerdere keren per jaar aan. Ze houdt van deze stad vanwege diens bijzondere energie. "Helaas heb ik weinig tijd om plekken te bezoeken." Het Bimhuis is een van haar favoriete locaties om op te treden. "Hier werken fantastische mensen, het geluid is geweldig en er heerst een unieke vibe." Ze looft de intensiteit en humor van de Nederlanders, maar Hollandse artiesten kent ze niet, behalve bassist Wilbert de Joode, die een keer meespeelde in een dubbel trio met Michael Moore en Michael Vatcher, beiden van oorsprong Amerikanen, maar al jaren werkzaam in Nederland. "We hebben toen een hoop lol gehad."
Haar thuishaven New York is een ander verhaal. De omvang van de muziekscene daar met talloze subscenes is immens. "Elke avond kan je kiezen uit zes of zeven concerten. Er is zoveel gaande dat je nooit verveeld hoeft te zijn. Ik vind het heerlijk om steeds nieuwe muziek te ontdekken." De verschillende bewegingen in New York grijpen allemaal in elkaar. "Het is de overlap waar ik van houd, ik streef ernaar om met meerdere culturen samen te werken, om uit mijn eigen comfortzone te komen." Ze maakt daarbij veel vrienden met wie ze ook buiten de muziek om contact heeft, bijvoorbeeld door te dineren. Halvorson is eveneens verbonden met de groep rond visionair John Zorn, ze komt geregeld in diens club The Stone. "John ondersteunt me waar nodig." Enkele van haar platen kwamen uit op Tzadik, het label van Zorn.
Halvorson wordt gezien als de belangrijkste gitaarvernieuwer van deze tijd. Als zij complimenten krijgt over de originaliteit van haar werk, lacht ze bescheiden. "Ik probeer mezelf te zijn, dienstbaar aan de muziek. Ik wil open staan voor verschillende stijlen en ideeën en mezelf voortdurend uitdagen." Haar werk is niet altijd even toegankelijk. "Dat kan me niet schelen, ook al klinkt de muziek soms bizar. Het verschilt overigens per project." Halvorson is volledig onder controle en staat op haar onafhankelijkheid. "Ik luister naar anderen maar maak mijn eigen beslissingen." Bij de tientallen platen die zij opnam kon ze altijd volledig haar gang gaan.
Iedere paar maanden duikt zij wel de studio in om een album op te nemen. Wie haar website bijhoudt, weet dat zij het grootste deel van het jaar aan het toeren is. "Het reizen is erg vermoeiend, maar ook opwindend, al die nieuwe plekken." Wanneer ziet zij kans om ook nog te componeren? "Als ik thuis ben, schrijf ik, onderweg heb ik geen rust om dat te doen." Hoe kan zij zo productief zijn op zo'n hoog niveau? "Ik zou nog veel productiever willen zijn. Ik probeer goed te slapen en mijn tijd efficiënt in te delen. Het is een kwestie van balanceren."
Halvorson zit in een groot aantal bands, maar ook dat relativeert ze: "Niet alle bands opereren de hele tijd."
De gitariste studeerde jazz aan Wesleyan University in Middletown, USA. Een van haar leermeesters en helden is de avant-garde musicus Anthony Braxton. Als zij over hem spreekt regent het superlatieven. "Hij is briljant. Hij creëerde een universum met zijn ongelooflijke creativiteit. Als uitvoerend muzikant is hij verbazingwekkend en zeer veelzijdig. Braxton moedigde mij aan en maakte mij enthousiast voor de muziek." Een andere belangrijke figuur is de Amerikaanse gitarist Joe Morris. "Hij hielp mij mijn stem op de gitaar te vinden." Later in het gesprek komt gitarist Marc Ribot nog ter sprake, ook hij speelt een grote rol in het muzikale leven van Halvorson. De twee deden eerder al samen het Bimhuis aan. Ze noemt Ribot zeer muzikaal, met een enorme aanwezigheid in het moment. "Marc doet altijd onverwachte dingen, je kunt met hem nergens op vertrouwen."
Op de avond van het interview treedt Halvorson op in het Bimhuis. Zoals zij op het podium zit lijkt zij een klein meisje met een grote gitaar als borstwering. Maar wat een presentie. Met haar staccato spel en hoogst oorspronkelijke notenkeuze pakt zij het publiek volledig in. Dissonantie lijkt tot norm verheven. En inderdaad, de muziek is niet makkelijk, een herkenbare melodie klinkt er nauwelijks. Ze herhaalt geen noot. 's Middags heeft zij gezegd dat het concert een succes kan worden als er interactie is tussen band en publiek. "Iedereen komt voor zijn eigen reden, maar als mensen verrast worden dan ben ik blij. En natuurlijk wil ik zelf ook verrast worden."