Interview Martin Fondse, pianist,componist, arrangeur, winnaar Buma Boy Edgar Prijs 2017, 22 juni 2017
Er zijn musici die denken: wanneer krijg ik nou eens die prijs? Zo niet Martin Fondse, die met veel dingen bezig is, maar niet met het mijmeren over de ultieme erkenning in de Nederlandse jazz. De winnaar van de Buma Boy Edgar Prijs 2017 zag het totaal niet aankomen.
Fondse: "Ik werd gebeld door Anneke Moors van de Boy Edgar Stichting. Zij vroeg of ik alleen was, want zij moest mij iets vertellen dat niemand mocht weten. De prijs komt op een mooi moment; ik ben 25 jaar muzikant en ben dit jaar 50 geworden. Ik heb het gevoel dat ik eraan toe ben. Het is superleuk en egostrelend."
Fondse herkent zich in het juryrapport, waarin zijn veelzijdigheid als pianist, componist, arrangeur en dirigent wordt genoemd. Drie competenties springen eruit: zijn vermogen om te verbinden, humor en zijn kwaliteit om mensen te motiveren. "Dat verbinden gaat natuurlijk over mijn intentie om stijlen en genres in de muziek bij elkaar te brengen. Ik wil niet alleen grenzen overschrijden, maar ze opheffen. Daarnaast wil ik ook musici van verschillende culturen en leeftijden verenigen. Diversiteit mag juist gewaardeerd worden. Jazz is bij uitstek een open muziekstijl, eigenlijk meer een mentaliteit."
In het juryrapport wordt ook Fondses humor geroemd. In het Bimhuis presteerde hij het eens om een nieuw nummer aan te kondigen met geinige opmerkingen en het publiek te verlekkeren, om vervolgens doodleuk te zeggen dat ze dat niet die avond, maar wel in Tilburg en Rotterdam zouden spelen. Vriend Eric Vloeimans kondigde hij eens aan als "de man die vanavond het meeste trompet speelt." Fondse: "Ik moet relativeren. We leven in een bizarre wereld waarin belachelijk veel op ons afkomt aan informatie en prikkels, en door humor kan je even stilstaan en de dingen in een ander perspectief zien. Het is een bliksemafleider. Ik speel vaak met de verwachting van het publiek en komt met iets onverwachts. Met al die tegenwoordige playlists word je alleen maar bevestigd in je eigen denken en smaak en beperk je je ook. Nieuwe dingen kunnen soms als bedreigend ervaren worden, bijvoorbeeld atonale muziek of freejazz. Ik zorg voor een veilige omgeving met mijn humor om mensen vervolgens te confronteren. Dan kunnen ze complexere dingen aan."
De derde competentie van Fondse die de jury benadrukt is zijn fijngevoeligheid bij het motiveren van musici als dirigent en orkestleider. Fondse is jaren leider van het Nationaal Jeugd Jazz Orkest geweest en heeft veel met jonge mensen gewerkt, die hij ongelooflijk inspirerend noemt. "Musici moeten zich ook veilig voelen. Ik creëer een soort gemeenschappelijkheid door iedereen altijd persoonlijk te benaderen en aandacht te geven. Ik leer alle namen van musici altijd direct uit mijn hoofd. Als componist is mijn motto dat ik voor mensen schrijf en niet voor instrumenten. Als ik feedback geef, dan doe ik dat opbouwend en denk ik altijd aan de volgende stap die musici kunnen zetten. Het is niet erg als ze een fout maken, erger is als ze een gebrek aan inzet vertonen."
Nog enthousiaster dan hij al is wordt Fondse als hij begint over enkelen van zijn protégés. Saxofonist Kika Sprangers viel hem meteen al op en sprong eruit omdat zij op zo'n jonge leeftijd al een visie en persoonlijkheid had. Dat vond hij ook van zangeres Sanne Rambags. Beiden werden onlangs besproken in deze krant. Zangeres Anne Serierse is ook zo'n talent. In het Nationaal Jeugd Jazz Orkest liet Fondse Rambags en Serierse prachtig samen zingen.
Fondse mag als onderdeel van de prijs zelf een compleet programma samenstellen op 6 december in het Bimhuis. Daarnaast krijgt hij een bedrag van 12.500 euro en een plastiek van Jan Wolkers. Hij is al volop aan het nadenken over de avond in het Bimhuis, maar vindt het een ramp om keuzes te maken, met alle collega's en mogelijkheden die hij voor ogen heeft. "Ik wil één grote samenhangende suite presenteren met een prominente rol voor mijn oude maten trompettist Eric Vloeimans en bassist Eric van der Westen, en daarnaast jonge artiesten uitnodigen. Ik speel ook piano bij animatiefilmpjes. Waarschijnlijk verandert mijn plan nog tien keer. Ik heb altijd wel een idee, maar doe veel op het laatste moment; een solo bedenk je ook niet van tevoren."