Cd-recensie groot, Herman Schoonderwalt, 16 december 2017
Nederlands Jazz Archief
Het Nederlands Jazz Archief komt op de valreep van het jaar met een heruitgave van The Winner, het album uit 1964 rond saxofonist en klarinettist Herman Schoonderwalt. Het voelt als de ontdekking van een goudschat en de euforie is groot in jazzkringen, vooral bij hen die enig historisch besef hebben. De meeste credits gaan naar Frank Jochemsen, die oog en liefde heeft voor de Nederlandse jazz, het album van Schoonderwalt op het spoor kwam en zo enthousiast werd dat zijn zendingsdrang niet te stoppen was. Hij produceerde het album en voorzag het van uitputtende liner notes, nu op cd beschikbaar in een beperkte oplage.
Het was een fooi en het is nog steeds een fooi. In 1963 ontving Schoonderwalt 2000 gulden als blijk van waardering voor zijn betekenis in de Nederlandse muziekpraktijk. Hij kon er een instrument van kopen. Het was de eerste uitreiking van de Wessel Icken Prijs, later Boy Edgar Prijs. Altijd ging de prijs vergezeld van een plastiek van Jan Wolkers, genaamd John Coltrane; daar kon de winnaar steeds een jaar lang mee pronken. Tegenwoordig is er ook een feestelijke concertavond als onderdeel van de prijs; vorige week nog met huidige winnaar Martin Fondse in het Bimhuis. Het geldbedrag is inmiddels 12.500 euro, waar je een cd-opname van kunt bekostigen.
Waarom Schoonderwalt indertijd de prijs kreeg is niet helemaal duidelijk; de jury had kennelijk veel waardering voor hem, maar specifieke motivering is niet overgeleverd. De jury bestond uit maar liefst negen muziekprofessionals, die desondanks een unaniem oordeel uitspraken. Philips zag gelegenheid om Schoonderwalt een opname te laten maken, die onder de titel The Winner als elpee op de markt kwam in een oplage van 500. Het werd een gewild en kostbaar collectors item. De meeste opnames vonden plaats in de Phonogram Studio's in Hilversum in verschillende bezettingen met als constante Cees See op drums. Van de betrokken musici zijn alleen bassist Ruud Jacobs en pianist Jan Huydts nog in leven; Jacobs (79) is zelfs nog actief en stond onlangs in het Bimhuis. Pianist Rob Madna was belangrijk bij de uitvoeringen van The Winner, ook als solist. Schoonderwalt zelf schreef een deel van het materiaal, was orkest- dan wel bandleider en speelde altsaxofoon en klarinet. Volgens critici toentertijd konden de musici zich door hun spel meten met de Amerikanen, die altijd een referentie zijn geweest voor Nederlanders en een bron van minderwaardigheidsgevoelens.
The Winner was oorspronkelijk in stereo opgenomen, maar werd als grammofoonplaat in mono uitgebracht. De nieuwe cd komt van de originele mastertape en is in stereo. De klank is goed en in balans. Het samenspel van de musici is intens; de swing is zeer aanstekelijk en de ballads worden zorgvuldig gespeeld, met opperste aandacht. Alle solo's zijn raak, maar Schoonderwalt zelf blinkt uit met zijn spel vol elegante stembuigingen en een treffende toon. Hij zet hier de standaard neer voor de klarinet als solo-instrument in de jazz. Daarmee wordt het belang van The Winner voor de Nederlandse jazz volkomen duidelijk. De Amerikanen kunnen er een puntje aan zuigen.
Morgen om 14.30 uur, Bimhuis Amsterdam, cd-presentatie The Winner.