Cd Esperanza Spalding – Emily's D + Evolution
Concord Records
Sommige mensen beleven rusteloze nachten als de volle maan schijnt. Bij anderen viert dan de creativiteit hoogtij. Zangeres en bassist Esperanza Spalding kreeg ideeën voor een tiental songs en klom uit bed om notities te maken. Het uiteindelijke resultaat is komende vrijdag beschikbaar in de winkels en op internet. Emily's D + Evolution heet het album, een titel die vragen oproept die echter eenvoudig te beantwoorden zijn.
Spalding treedt niet vaak op in Nederland en dat tekent misschien wel haar grootheid. Of zij echt tot de hoogste top behoort, zal nog moeten blijken, omdat het leeuwendeel van haar oeuvre redelijkerwijs nog in het verschiet ligt. Dat zij een belangrijke stem is van de jonge generatie is wel duidelijk, met vier Grammy's op zak voor haar dertigste en een persoonlijke uitnodiging van president Barack Obama voor een optreden in het Witte Huis.
De titel Emily's D + Evolution bevat de tweede voornaam van Spalding, een naam die volgens eigen zeggen refereert aan het kind in haar, dat zij nog steeds een stem wil geven en een leidraad vormt bij haar handelen. Zij ageert tegen het Amerikaanse onderwijssysteem, dat suggereert dat educatie de enige manier is om kennis op te doen en wijzer te worden. Zelf haalde ze niet de maatschappelijk gewenste goede cijfers op school. Daaraan dankt de albumtitel de 'D', een lage beoordeling in het Amerikaanse onderwijsstelsel; 'evolution' staat dan voor haar ontwikkeling na de studie.
Spalding betoont zich een kind van deze tijd door veel verschillende stijlen in te voegen, maar altijd is daar haar eigen toon van lichtheid en elegantie. Ook op Emily's D + Evolution heeft haar stem weinig gewicht, met een dunne kwaliteit. Dat is karakteristiek, maar niet altijd overtuigend. Haar veelvuldig gebruikte falset is soms zwak en kan nogal eens verzanden. Op den duur gaat het steeds weer schakelen tussen borst- en kopregister tegenstaan, omdat het onrust creëert.
In de muziek en in de zang zijn er wendingen die haar jazzachtergrond verraden en elders soms sterk aan Joni Mitchell doen denken, zoals bij het nummer Ebony and ivory, waarin haar zang daarnaast slepend is. Ook Kate Bush lijkt een inspiratiebron te zijn, met name bij de songs One en Elevate or operate. Op Noble nobles klinkt Spalding veel lager, nog steeds karakteristiek, maar een stuk veelzeggender. Al met al heeft zij genoeg expressieve mogelijkheden, zeker ook in haar basspel, met een fijne puls en ter zake doende, aantrekkelijke versieringen.
Op Funk the fear horen we voor het eerst mannenzang, waarbij hun militante refrein tegenover lieflijke zanglijnen van de achtergrondzangeressen staat. De funk uit zich vooral in het slappende basgeluid van Spalding. Hier hoor je de enige (gitaar)solo van het album, waardoor het nummer de vijf minuten net overschrijdt. De songs zijn verder van poplengte, maar qua muzikale thematiek treffen we in I want it now een nummer dat dicht bij een klassiek jazznummer komt. Spaldings laatste noot op het album is een hele hoge; die afgetekende afsluiting past perfect in het beeld van het geheel.