Interview jazz David Kweksilber, saxofonist, klarinettist, componist,
31 mei 2016
Hij vindt het een van de grote voorrechten van het leven dat hij zijn gedachten kan uitdrukken in woorden en klanken en die kan delen met anderen. Rietblazer David Kweksilber is welbespraakt, hij praat veel en snel, zonder dat hij in gekakel vervalt. In grammaticale zinnen en op een enthousiaste toon vertelt hij over de muziek, die zijn leven vervult. Hij is momenteel aan het repeteren voor The theatre of the world, het nieuwe muziektheaterwerk van Louis Andriessen, dat binnenkort zijn Nederlandse première beleeft in Carré. Kweksilber speelt in Asko/Schönberg, dat het stuk uitvoert onder Reinbert de Leeuw. Maar eerst is er morgen zijn eigen première in het Amsterdamse Bimhuis van de Shandy suite, die hij schreef voor zijn groep, de David Kweksilber Big Band.
“Ik werd benaderd door programmadirecteur Neil Wallace van de Rotterdamse Doelen om in opdracht van Het Fonds voor de Podiumkunsten een roman te gebruiken als inspiratie voor een nieuw stuk. Deze aanleiding om te creëren was voor mij een traktatie, een stimulans om als componist naar binnen te keren. Het gaat om het achttiende-eeuwse The life and opinions of Tristram Shandy, gentleman, een roman van de Engels-Ierse schrijver Laurence Sterne, die de hele toenmalige maatschappij op de korrel nam. Het is een boek vol eigenaardigheden, ook in grafische zin. Het bevat oneindig veel zijpaden en parallelvertellingen en is een spel met tijd en taal. Alles en iedereen moet het ontgelden: de kerk, de overheid, de society. Kern voor mij is de enorme relativering en lichtheid van de roman, terwijl Sterne ondertussen wijsheden presenteert in pakkende zinnen. Naast gekkigheid bevat het boek ook innige ontroering en kwetsbaarheid, dat is het mooie. Ik kan alle facetten van de bigband ermee uitbenen.”
“Ik volg de lijn van het boek niet, maar gebruik fragmenten uit de tekst en wil in mijn suite eenzelfde lichte toon creëren als Sterne. Daarbij kunnen muzikale bijzinnen door elkaar heen lopen en zijn er allerlei afdwalingen en vertakkingen. De teksten zijn in het Engels en in Latijn en worden door sopraan Claron McFadden uitgesproken en gezongen. Zij doet alles wat maar mogelijk is met de menselijke stem. Sowieso is deze hele bigband een vehikel voor een enorme rijkdom aan klanken en uitdrukkingsmogelijkheden.”
“Een aparte rol is weggelegd voor tapdanser Peter Kuit, hoewel hij zowel onderdeel van de band is als solist, wat voor iedere musicus bij ons geldt. Peter geeft een extra, fysieke en visuele dimensie aan het optreden met zijn muzikale danspartijen. De muziek is niet per se dansbaar, maar kan wel heel lijfelijk zijn, wat aansluit bij de beleving van het publiek. Sowieso spelen we ook grooves. Peter kan heel indringend zijn en in die zin ook confronterend, hij heeft een enorme presence en geeft alles. Soms kan hij ook licht als een veertje boven de band dwarrelen.”
“Ook pianist Guus Janssen is prominent in de bigband, hij schreef voor ons onder meer het stuk Bonanza. Volgend seizoen komen we met The Guus Janssen Songbook, waarbij Guus speciaal voor de band bestaande eigen stukken gaat bewerken. Daarin daagt hij uit tot improviseren in verschillende muzikale contexten. Guus is van de 'klare lijn', hij kan daarmee helderheid creëren, maar koestert ook de spontaniteit van improvisatie. Ik hanteer in de Shandy suite ook klare lijnen, maar dan juist ter onderstreping van de gekkigheid. Het stuk bevat kwinkslagen, rechtsom of linksom.”
“De suite bestaat uit twaalf stukken, maar bijvoorbeeld Barbersoup bevat op zich ook weer 22 onderdelen. We maken zowel korte als lange spanningsbogen, dat kan gaan om korte motieven en brede uitwaaieringen. We spelen als musici heel graag met de indeling van tijd. Alle mogelijke klankkleuren die je kan bedenken bij een bigband komen aan bod. Het gaat daarbij voortdurend om het maken van keuzes: wil je bevestigen of verrassen, wil je verwachtingen inlossen of wil je ruimte maken voor onvoorspelbaarheden en grilligheden. Het niet inlossen van verwachtingen kan heel relativerend werken, in die zin volgen wij ook de geest van het boek. Allemaal reden om morgen naar het Bimhuis te komen.”
“Nederland is mondiaal toonaangevend in geïmproviseerde muziek en hedendaags ensemblespel, dat zit allemaal in de David Kweksilber Big Band. Dat wil ik maar even gezegd hebben.”