Cassandra Wilson & Harriet Tubman, Paradiso Amsterdam,
8 oktober 2013
Het is tegenwoordig bijna een vloek om met een bepaald muziekgenre geassocieerd te worden. Muzikanten laten zich door alles en iedereen inspireren en weigeren zich vast te pinnen. Een tegenbeweging kan niet uitblijven; sommigen profileren zich juist sterk met een bepaalde stijl. Zangeres Cassandra Wilson is in elk geval heel breed georiënteerd, en dat was ze al ver voor de huidige trend. Toch doet ze dat allemaal vanuit een jazzbenadering. Zij zingt haar eigen nummers, geeft interpretaties van het klassieke standardrepertoire, duikt in de avant-garde en voert bewerkingen uit van de songs van artiesten als Neil Young en Van Morrison.
Vanavond in Paradiso treedt ze op met het trio Harriet Tubman, een band die met soul vereenzelvigd wordt, maar toch met allerlei verschillende artiesten optrad. De groep is vernoemd naar een negentiende-eeuwse slavin die zich verzette tegen haar bazen en honderden lotgenoten naar de vrijheid voerde. Bassist Melvin Gibbs leidt het optreden in door een 'geheel andere Cassandra Wilson' aan te kondigen, alsof het publiek niet voortdurend met andere Cassandra Wilsons wordt geconfronteerd.
De eerste vier nummers hebben een beladen, mysterieuze sfeer met een betrekkelijk laag tempo. Gitarist Brandon Ross hanteert aanvankelijk een banjo, maar bespeelt die alsof het een leadgitaar is, dus geen traditioneel getokkel. Later hangt hij een elektrische gitaar om, waarbij hij zware effecten kan gebruiken. Het klassieke Strange Fruit krijgt een uitvoering die aardedonker kleurt, en een gospel klinkt als een ware smeekbede. Pas halverwege het concert gaat het tempo omhoog, tezamen met het volume. Wilson speelt nu ook gitaar, zelfs solo. Dit is geen jazz, dit is geen jazzrock, dit is pure rock. Is dit de andere kant van Cassandra Wilson? Drummer J. T. Lewis vindt het allemaal prima zo.
De meervoudig Grammywinnaar Wilson heeft een klassieke jazzstem: laag en gevoileerd. Als je het over een timbre hebt in de jazz, dan heeft zij de klank waar je aan denkt. En toch klinkt Wilson herkenbaar en onderscheidend. De kleuring, de nuances en de timing zijn net weer verschillend van anderen. In Paradiso vult zij de gehele ruimte met haar vocalen, hoewel die verderop in het concert vaak overstemd zullen worden door de basklanken. Het is een van de factoren waardoor dit optreden niet geheel kan overtuigen.
De communicatie binnen de band is niet altijd even optimaal. De muzikanten lijken soms niet adequaat op elkaar te reageren. Vooral bassist Gibbs kan af en toe geen aansluiting vinden. Op andere momenten klopt het allemaal precies met eenheid in uitvoering. Als de reguliere speeltijd verlopen is krijgt het publiek een toegift voorgeschoteld met een hoop geneuzel van alleen het trio in plaats van een uitsmijter. Veel toeschouwers verlaten de zaal. Wilson zelf heeft het dan ook al gezien.