Interview componist en gitarist Bram Stadhouders, 8 april 2014
"Ik wilde iets groots doen", zegt gitarist en componist Bram Stadhouders. Hij was de winnaar van de compositieopdracht van North Sea Jazz en wilde rigoureus uitpakken met zijn vrij te bedenken compositie. Essentieel was, dat hij uitging van een bezetting en niet van een muzikaal concept. Het werd een jazztrio met een koor van acht leden. Slagwerker Onno Govaert kende hij al vanaf zijn puberjaren in geboorteplaats Tilburg en met toetsenist David Hoogerheide ging hij om sinds ze studiegenoten waren bij de opleiding elektronische muziek in Hilversum. Het Nederlands Kamerkoor was nieuw voor hem. Het uiteindelijke resultaat is te horen op zondag 27 april in het Bimhuis, waar Stadhouders zijn project Henosis ten gehore brengt.
Stadhouders (Tilburg, 1987) werkt veel samen met Muzieklab Brabant, een centrum voor talentontwikkeling. Daar kwam de gedachte vandaan om het Nederlands Kamerkoor te benaderen. Vanuit die gelederen waren acht personen enthousiast om mee te doen, bassen, tenoren, alten en sopranen. Daarna begon het schrijfproces, dat Stadhouders grotendeels op de computer verrichtte. "Het totale componeren kostte driekwart jaar. Ik heb het koor ingeladen op mijn laptop en ben aan de gang gegaan. Op een keyboard heb ik zitten jammen. Pas na een half jaar had ik een structuur in mijn hoofd. Daarna ben ik gaan onderzoeken welke sferen en emoties in die structuur konden passen."
"Voor iedereen was het in het begin onwennig. Het koor wist eerst niet wat ze ermee aan moesten. Pas later gingen ze om. Onno en David vonden het juist leuk en spannend en voor mijzelf was het nieuw, omdat ik als jazzmuzikant nooit eerder voor een klassiek ensemble had geschreven. Ik schreef alles op zoals ik het wilde horen en hoopte dat zij het wilden zingen. In de jazz is natuurlijk niet alles uitgeschreven, dat was nu wel zo. In het algemeen sta ik open voor andere manieren van muziek maken. Ik kom uit de hoek van de jazzimprovisatie, maar wil me daar niet toe beperken."
De muziek van Henosis klinkt heel ruimtelijk en open. "Dat heeft te maken met de rust die ik heb ingebouwd. Ik heb niet alles volgepropt met muzikale middelen. De galm op mijn gitaar helpt ook erg. Daarbij heb ik contrasten aangebracht zoals staccato gitaarspel tegenover uitgestrekte lange klanken van de elektronica en het koor. Ook een contrast is intimiteit in tegenstelling tot bombast. In mijn uitgeschreven werk kan ik vrij pompeus zijn, terwijl ik in mijn geïmproviseerde spel rustiger ben. Een andere scherpe verhouding is die tussen jazz en klassiek. Uiteindelijk gaat het erom eenheid te scheppen, dat is ook de betekenis van het Griekse woord henosis.
De titels van de verschillende nummers van het project Henosis zijn allemaal fantasienamen. "Ik heb de titels gekozen op schoonheid van klank en daarbij bedacht wat voor beelden ze zouden oproepen. Ze corresponderen in mijn hoofd met de muziek. De klanken van het koor berusten ook op fantasie, het zijn voornamelijk combinaties van klinkers. Uiteindelijk gaat het erom een gevoel over te brengen, dat kan goed met abstracte elementen. Ik denk dan bijvoorbeeld aan eenheid, geruststelling en een gevoel van saamhorigheid."
Stadhouders komt uit een artistieke familie, hij kwam al vroeg in aanraking met muziek en speelt gitaar vanaf zijn zesde. "Ik heb altijd in mijn hoofd gehad dat ik de muziek in wilde en kan me niets anders voorstellen. Er ligt nog een heel oeuvre open voor me." Hij gelooft niet zozeer in het maken van bewuste keuzes in zijn carrière, maar denkt meer in natuurlijke processen. Wel streeft hij ernaar zichzelf voortdurend te vernieuwen en nieuwe ideeën en projecten te ontwikkelen. De laatste tijd bevalt de klassieke muziek hem wel, dat wil zeggen moderne gecomponeerde muziek. Hij bestudeert componisten als Michel van der Aa, de Griek Yannis Kyriakides en Martijn Padding.
Arvo Pärt noemt hij een voorbeeld. Stadhouders wil zich echter aan geen enkele traditie binden, hoewel ook hij natuurlijk niet aan invloeden kan ontkomen. Ineens valt de naam van de middeleeuwse componist en dichter Guillaume de Machaut, ook een bron van inspiratie.
Voorheen kreeg hij ingevingen vanuit het landschap. Dan trok hij met zijn fiets er op uit. Inmiddels heeft hij genoeg aan wat er zich in zijn hoofd afspeelt. "Tegenwoordig ga ik gewoon zitten."