Archie Shepp

Archie Shepp Quartet, Bimhuis Amsterdam, 6 juli 2011

Streken heeft de oude vos nog altijd. Zo heeft saxofonist Archie Shepp altijd wel een afwijkende manier van opkomen. Vanavond in het Bimhuis betreedt hij het podium vanuit een ongebruikelijke opgang. Een groot deel van het publiek heeft daar lang op moeten wachten. Omdat het Bimhuis geen gereserveerde plaatsen heeft en het concert dreigde uit te verkopen, zijn veel mensen vroeg gekomen om een goede zitplaats te bemachtigen. Als veertiger behoor je bij dit optreden tot de jonkies. Enkele twintigers zijn ogenschijnlijk verdwaald, maar zijn waarschijnlijk conservatoriumstudenten. 

Shepp en het Bimhuis hebben een bijzondere band, op de vroegere locatie aan de Oude Schans was hij al een geregelde bespeler en hij luidde het bestaan ervan uit. Shepp doet Amsterdam ieder jaar aan. Voor wie er eerder bij was, brengt de tenorblazer weinig nieuws, de bekende eigen nummers en de nog bekendere standards. Er is maar één Shepp en dat is de man die een pionier was in de avant-garde en freejazz vanaf begin jaren zestig en die zich uitdrukkelijk Afro-Amerikaans noemt met zijn aandacht voor het slavernijverleden en rassendiscrimininatie. Ook nu klinkt er weer 'revolution' en is er de anekdote over de tijd dat zijn grootmoeder een slavin was.

De man is inmiddels 74 en zijn spel vertoont barsten. Het heeft aan kracht en souplesse ingeboet. De tenorsaxofonist was nooit een technisch wonder, maar in het Bimhuis slippen er af en toe onbedoelde noten doorheen, terwijl hij ze op andere plaatsen laat liggen. Hij kan pianist en uitblinker Tom McClung niet altijd bijbenen en de band swingt veel meer zonder hem. Shepp zijn notenkeus is niet altijd gelukkig en zijn solo's hebben weinig richting en ontwikkeling. Maar de warme en ruwe sound is nog altijd intact en blijft herkenbaar als een van de grote tenorgeluiden van de afgelopen decennia. Zijn kwaliteiten als zanger zijn beperkt, maar hij weet wel sfeer te creëren met zijn broeierige bluesstem.

Het publiek geniet ondertussen volop. De aimabele Amerikaan kan op veel sympathie en bijval rekenen. Respect is er voor een persoon die de geschiedenis mede vorm heeft gegeven. Een staande ovatie kan niet uitblijven en als de hoofdpersoon na pesterig lang op zich te hebben laten wachten, wederom het podium betreedt, kan er een feestje losbarsten. Vergeten zijn even alle oneffenheden, want hoeveel artiesten kunnen zeggen dat ze een uitverkocht Bimhuis in beweging krijgen door het te laten meeklappen en dansen?