Interview Yuri Honing, saxofonist, componist, bandleider, 18 augustus 2016
Inleiding
Hij behoort tot de generatie die de groten in de muziek nog hebben meegemaakt. Hij speelde met persoonlijkheden als Paul Bley, Pat Metheny, Charlie Haden en Misha Mengelberg.
Saxofonist Yuri Honing praat met waardering over hen, maar heeft ook oog voor nieuw talent. Jazzism sprak hem over zijn carrière, de muziekscene en zijn ambities.
Wat kenmerkt je werk?
"Om het in kernwoorden te vatten: transparantie, verlangen, weemoed, chromatische dalende lijnen, open structuren en stilte. Dat alles onder invloed van jazz, Arabische muziek en pop."
Wat wil je communiceren met je publiek?
"Ik wil uitstralen wie ik ben en waarom ik er ben. Ik wil daarbij niet proberen de mensen te overtuigen, dat zou een zwaktebod zijn. Om met Keith Jarrett te spreken: het gaat om radiance, het andere is flauwekul. Toevoegingen zijn overbodig, het moet evident zijn dat ik op het podium sta."
Wat is de rode draad in je carrière?
"Het is mij altijd gegaan om het ontwikkelen van een eigen dialect, dat wel refereert aan een taal, maar toch op zichzelf staat. Daaraan mag niets gelogen zijn, het gaat om the real thing, dat is meer dan ambacht."
Heb je het gevoel dat je in een traditie staat?
(Peinst) "Ik weet het niet, wat is traditie? Ik ben Europeaan, dat gevoel wordt alsmaar sterker. Ik heb niet het besef dat ik deel uit maak van de jazztraditie, ik ben toch behoorlijk een stand alone. Ik besef wel sterk dat ik een van de laatsten ben die nog met de groten der aarde hebben gepraat en gespeeld. Toen waren er nog grote persoonlijkheden, nu ligt de nadruk meer op skills."
Wat waren markante momenten in de afgelopen tien jaar?
"Het starten van mijn akoestische kwartet was een belangrijke stap. Daarvoor richtte ik me met mijn band Wired Paradise vooral op instrumentale rock. Het is nu het andere uiterste.
Het herontdekken van de beeldende kunst was een andere belangrijke ontwikkeling en een grote inspiratiebron."
Welke artistieke keuzes heb je de afgelopen tien jaar gemaakt?
"Ik heb afstand genomen van de rol van virtuoos, die doet nu niet meer ter zake. Ik beschouw mezelf nu vooral als vocalist op de sax. Ik heb meer afstand genomen van de jazz. Soms refereer ik daar nog aan, maar dat geldt net zo goed voor Arvo Pärt, Pergolesi of Neil Young. Ik speel nu met een conventionele kwartetbezetting met een eigen klank en uitwerking."
In welke zin ben je muzikaal gegroeid?
"Ik ben preciezer in mijn spel geworden, eerlijker ook. Ik ben nu nergens meer bang voor, terwijl ik voorheen nog weleens kon denken: 'gaat dat wel goed?' Ook is er meer rust en geduld gekomen. Technisch gezien heb ik meer oog gekregen voor een zorgvuldige frasering. Daarnaast speelt tempo een steeds grotere rol, dat repeteren we ook uit en te na."
In hoeverre ben je cultureel ondernemer?
"Ik heb moeite met die term. Een ondernemer maakt waar zijn klanten om vragen. Als kunstenaar moet je autonoom kunnen werken. Tegenwoordig zie ik een grote hang naar mainstream en dat wordt steeds erger. Alles wordt vreselijk saai, omdat het allemaal meer van hetzelfde is. Het is als in een supermarkt: daar kan je dertig soorten wijn krijgen in ongeveer dezelfde prijsklasse die ongeveer hetzelfde smaken."
Hoe breng je je muziek bij het publiek onder de aandacht?
"Ik probeer zo goed mogelijke dingen te maken, dat is de basis. De rest moet dan daaruit volgen. Gelukkig heb ik mensen om me heen die daarvoor kunnen zorgen."
Welke ambities heb je voor de komende tien jaar?
"Ik denk eerst maar eens aan de theatertournee Het verlangen van Yuri Honing met dertig optredens die we volgend jaar gaan maken. Op 23 januari staan we in De Kleine Komedie met de première. Verder wil ik voor de zomer de opnamen van mijn nieuwe album afhebben. De titel kan ik al verklappen: Goldbrun. Het gaat over heldendom. Momenteel heb ik notitieblokken vol met aantekeningen van het nieuwe materiaal liggen. Ik doe ook uitvoerig research, dat kan nog maanden duren. Ik ga in elk geval iets met het werk van Richard Strauss doen. Het motto is: hoe kan ik muzikaal krachtiger klinken, zonder harder te spelen. Verder spreek ik met Ties Mellema en componist des vaderlands Willem Jeths over een stuk voor orkest en twee saxofoons en ten slotte wil ik nog een opera schrijven."
Welke ontwikkelingen zie je in het jazzklimaat in Nederland?
"We zijn er vanaf geraakt om alles te benoemen. Musici van nu pakken van alles bij elkaar en gebruiken diverse bronnen. Jonge musici als Joris Roelofs en Reinier Baas volg ik met belangstelling, Ik denk dat zij karakters genoeg zijn om keuzes te maken."
Hoe ziet de toekomst van jazz in Nederland er uit?
"Dat is koffiedik kijken. Er is alom culturele afbraak en uitkleding. Kunstenaars worden gezien als subsidietrekkers, terwijl de handel nota bene begint bij cultuur. Ik denk dat alleen de artiesten die internationaal aan de bak komen, zullen blijven. Als je goed wilt worden, moet je fulltime spelen. Ik heb dat gelukkig over de hele wereld kunnen doen. Mijn noten zijn overal geweest."