Interview Simin Tander, vocaliste en componiste, 6 november 2013
"Ik zal blij zijn als het allemaal gedaan is en ik alleen nog maar op het podium hoef te staan", zegt vocaliste Simin Tander naar aanleiding van het productieproces van haar nieuwe cd. "Dan gaat mijn hart open." De Duits-Afghaanse Tander is in Amsterdam, waar ze samen met de befaamde Chris Weeda de mixage doet voor Where Water Travels Home, het album dat eind februari uitkomt. "Ik heb hier lang naar toe gewerkt, de plaat is een groot ding voor mij." Na de release volgt in maart en april een uitgebreide promotietour door Nederland en Duitsland met haar kwartet.
Tander is een zeer expressieve jazzvocaliste, met een levendige podiumpresentatie en veel stemimprovisatie. Zij is theatraal, zonder overdreven te worden met mimiek. Op effectbejag met hoge uithalen zul je haar niet snel betrappen, ofschoon ze die wel in huis heeft. Zij blinkt niet zozeer uit in het grote gebaar, maar beheerst de kleine, fijne en zachte geluiden meesterlijk. "Techniek is belangrijk, het controleren van je adem, je lichaam, je stem, en vervolgens moet je alles vergeten. Op het conservatorium in Arnhem was ik aanvankelijk slecht in techniek, daarom ben ik mij er op gaan toeleggen. Uiteindelijk doe ik alles uit gevoel."
De zangeres is net bekomen van een tournee in China en Zuid-Korea, waar ze onder meer op het beroemde Jarasum Festival stond. Ze trok jong publiek, dat voor het grootste deel nog kennis moest maken met jazz. "Ze zijn daar erg open en super enthousiast." "Alles was goed geregeld en verzorgd, de instrumenten, de soundchecks, het vervoer, het eten. En dat allemaal op tijd. We kwamen nergens voor grote verrassingen te staan." In 2011 toerde ze al in China, dankzij contacten op de Dutch Jazz & World Meeting in de Amsterdamse Melkweg. Tander had een showcase op het internationale netwerkevenement gedaan en werd aangesproken door de programmeur van het Hong Kong Jazzfestival, met wie ze tot zaken kwam.
Vóór de recente tournee had ze drie dagen in de studio gezeten met haar vaste band, bestaande uit pianist Jeroen van Vliet, bassist Cord Heineking en slagwerker Etienne Nillesen. "De nummers zijn gezamenlijk ingespeeld, zoveel mogelijk live, maar op sommige plekken hebben we een tweede stem erin gemixt en een enkele partij heb ik overgedaan." "Het zijn geen lange stukken en er zijn geen uitputtende solo's." "De kern is dat het album persoonlijker is dan mijn debuut en dat ik dichter bij mezelf ben gekomen. Ik heb meer mijn kwetsbaarheid willen toelaten. Liever echt dan perfect." "De sfeer is melancholischer, maar de structuur is simpeler, met een heldere opbouw. Op de eerste plaat was ik meer zoekende, nu concreter. De nieuwe cd vind ik beter, hij representeert mijn leven zoals dat nu is. Van eventuele hoge verwachtingen na mijn succesvolle debuut heb ik geen last, ik sta er onbevangen in."
Op Where Water Travels Home staan drie nummers met teksten in het Pashtoe, de taal van Tanders Afghaanse vader. Het booklet van de cd bevat de Engelse versies, dat viel lang niet mee. "De vertalingen waren erg lastig. Het Pashtoe is een zeer dichterlijke taal, waarbij een woord verschillende betekenissen kan hebben." "Ik heb erg veel moeite moeten doen om de taal onder de knie te krijgen, de uitspraak komt heel nauw." "We hebben een soort volksliedje opgenomen, iets wat alle Afghanen kennen. Ik heb dat samen met mijn band bewerkt en gearrangeerd. Het tweede Afghaanse nummer is een gedicht op muziek. Het bijzonderst is een gedicht van mijn overleden vader, dat via een vriend opdook in een verzamelbundel met poëzie. Ik had daar al lang naar gezocht en er zelfs muziek voor geschreven zonder het gehoord te hebben." Voor alle drie de songs geldt, dat Tander de tekst geen geweld aan wilde doen en de kern ervan wilde handhaven. Daarom tref je hier geen uitbundige improvisaties aan. "Het is voor mij een gevoelig onderwerp."
De zangeres brengt op Where Water Travels Home ook enkele nummers in een zelf bedachte taal, die aan haar fantasie is ontsproten. Sommige klanken komen daarbij steeds terug. "Ik heb uitgeprobeerd welke klanken ik kan gebruiken om mijn gevoel mee uit te drukken. Intuïtief zocht ik naar wat de muziek nodig heeft en wat ik kan toevoegen." Het nieuwe album bevat daarnaast twee korte improvisaties, een stuk van bassist Heineking en een song van Jacques Brel, in het Frans. Engelse teksten schreef Tander zelf, waarvan drie samen met haar zus, de actrice Mina Tander. Dat ze zich behalve met klank ook veel met woorden bezighoudt, blijkt eveneens als ze de titel van het album uitlegt. "Met Where Water Travels Home wil ik uitdrukken dat er altijd beweging is. Water vindt altijd zijn eigen weg. Je moet meegaan met het leven en niet altijd tegen dingen in willen gaan. En met 'home' bedoel ik een innerlijk thuis zijn."