Interview Lilian Vieira, zangeres, componist, tekstdichter, 11119 april 2016
Als je het over Brazilië hebt, denk je aan voetbal, carnaval en billen. Gezien de huidige politieke ontwikkelingen in het land komt daar corruptie bij. Zangeres Lilian Vieira woont al meer dan 25 jaar in Nederland, maar komt niet los van haar moederland. Zij ontleent daaraan vooral muzikale inspiratie en veel verhalen, die aan bod komen in haar theatertournee Brazil beyond de bundas, die vandaag De Kleine Komedie aandoet.
"Het is een bewogen jaar", zegt Vieira, "met twee albumproducties en een uitgebreide tournee in Nederland". Onlangs bracht Lilian Vieira Grupo Tanta Coisa uit en verbond daaraan een serie optredens. Ook kwam zij met een album van haar herenigde band Zuco 103, waarmee ze internationale triomfen heeft gevierd. Zuco 103 is de uitvinder van de Brazilectro, een samengaan van latin, jazz en elektronica met veel Braziliaanse invloeden. De band heeft zich een aantal jaren teruggetrokken, maar staat momenteel weer volop in de belangstelling met hun dansbare muziek.
"Wiboud Burkens heeft veel ervaring met theaterproducties. Hij stelde voor iets in die richting te doen en met mijn experimentele aspiraties ben ik daar meteen ingedoken, voor mij onbekend terrein." Burkens is bandleider bij Vieira en beheert de toetsen. Ook was hij de spil bij het opnameproces van Tanta Coisa. "Wiboud is een en al gevoel en straalt enorm veel plezier uit." Sowieso is Vieira gek op haar jongens: "Ik ben verliefd op mijn band." "Gitarist Marijn van der Linden heeft een choroschool opgezet in Rotterdam die loopt als een trein. Choro is een populair Braziliaans genre uit de negentiende eeuw met invloeden van polka en klassiek. Marijn weet het uitstekend te verkopen. Mijn drummer Udo Demandt is een duizendpoot die pop, jazz, flamenco en fado combineert, en mijn Braziliaanse bassist Breno Viricimo is supergetalenteerd. Voor Tanta Coisa schakelde ik mondharmonicaspeler Gabriel Grossi in, hij is waanzinnig en speelt later dit seizoen wellicht nog een paar keer met ons mee. We vinden het leuk om met elkaar te spelen en de jongens geven me veel."
"Het album werd in één dag opgenomen, een jazzwerkwijze. Vooraf werden de nummers stukje bij beetje opgebouwd, waarbij ieder zijn steentje bijdroeg. Vaak wisten we achteraf niet meer wie wat had gedaan. Een enkele song werd kant en klaar afgeleverd door een bandlid, daar bemoeiden we ons dan niet meer mee. Misschien zit er weinig jazz in, maar de spelopvatting en de benadering van het materiaal verraden wel degelijk onze jazzachtergrond." Vieira heeft het muzikaal liever over sambasoul, met sterk dansbare elementen en een aanstekelijke opgewektheid. Diepgang is er in de ingetogener songs, die rustpunten op het album vormen met wonderschone arrangementen. "Financieel gezien was het een zuinig project, maar dat hoor je er niet vanaf door de grote kwaliteit van de musici. We hebben iets neergezet dat een heleboel heeft opgeleverd."
Bij het theaterconcert in De Kleine Komedie brengt het ensemble een totaalprogramma met muziek, poëzie, al dan niet bewegend beeld, en veel verhalen. De regie is in handen van theatermakers Titus Tiel Groenestege en Oscar Siegelaar, zij monteerden al het materiaal tot een kloppend geheel. "Ik vertel over mijn moederland, de geschiedenis van slaven, het muzikale klimaat en landbewerkers, en verweef dat met mijn persoonlijke leven. Ik heb veel interactie met het publiek. De mensen weten niet wat ze kunnen verwachten en worden met een onbekende kant van mij geconfronteerd, dat pakt vaak heel goed uit. Er zijn veel Brazilianen in Nederland, ondernemers in de horeca, het theater of in de middenstand. Ik ben er trots op dat zij iets van hun leven maken. Bij hen roept de voorstelling veel heimwee en herinneringen op, de Nederlanders moeten vooral vaak lachen. Ik zeg eigenlijk: 'dit ben ik en hier kom ik vandaan'."
"De voorstelling kost veel van me. Als zangeres en spreker moet ik mijn instrument goed behandelen, dat vergt onderhoud en oefening. Veel water drinken en goed slapen zijn belangrijk. Ik gebruik de laxvox, dat is een slangetje om in water mee te bubbelen, wat een aangename massage van de stembanden oplevert en de stem naar voren projecteert. Zo blijf ik goed in conditie. Dat moet ook wel, want dit jaar word ik vijftig. Ik denk dat ik mijn verjaardag in Brazilië ga vieren. Mijn moederland."