Interview Greetje Kauffeld, zangeres, 7 april 2015
Eind vorig jaar ontving zij de Edison Jazz Oeuvreprijs Nationaal. De Edison Stichting kende de prijs toe voor haar buitengewone verdiensten voor de Nederlandse muziek. Het is slechts een van de vele bekroningen van het werk van Greetje Kauffeld, op de grote boekenkast in de woning van de zangeres staat een flink aantal beelden. Die verdiensten betreffen altijd het verleden, maar de 75-jarige Kauffeld is nog lang niet uitgezongen. Komende vrijdag 17 april staat ze met haar trio in de North Sea Jazz Club. "Ik heb zo vaak op het North Sea Jazz Festival gestaan, dat ik het nu heerlijk vind om in de gelijknamige club op te treden."
Vaste begeleider Peter Nieuwerf kan daar niet meer bij zijn. De gitarist stierf enkele weken geleden na een kort ziekbed in een ziekenhuis in Utrecht. Kauffeld is zeer ontdaan: "Met Peter klikte het enorm goed, niet alleen muzikaal, maar ook menselijk. We voelden elkaar heel goed aan. Peter kon vaak erg grappig uit de hoek komen, niet zozeer door wat hij zei, maar meer door de manier waarop hij iets vertelde, door zijn intonatie. Hij en Wim Overgauw zijn toch de oervaders van de Nederlandse gitaristen zoals Maarten van der Grinten en Jesse van Ruller. Maarten vervangt Peter in de North Sea Jazz Club, met hem werkte ik al eerder samen. Peter speelde in de jaren tachtig met saxofonist Ruud Brink in De Waag in Haarlem. Daar nodigden ze allemaal gasten uit, ook mij. Zo ontstond het Greetje Kauffeld Trio, in een heel bijzondere bezetting van zang, saxofoon en gitaar. We speelden daarmee al gauw op North Sea Jazz.
Ik houd erg van kleine ensembles, hoewel ik ook wel bij orkesten en bigbands zing. Musici als Jerry van Rooyen en Rob Pronk arrangeerden speciaal voor mij, dat werkte ook goed, maar al dat vele koper in een orkest kon me storen. In een intieme setting kom ik beter tot mijn recht, dan voel ik mij vrijer. Ik houd er erg van om genuanceerd te zijn, dat gaat toch beter in een trio. We spelen daarmee voornamelijk werk uit het American Songbook, waarvan Peter eindeloos veel liedjes uit zijn hoofd kende. We zaten altijd aan de radio gekluisterd, waardoor we die songs oppikten.
Het is de kunst om die nummers 'nieuw' te maken. Dat kan bijvoorbeeld door er een ander tempo aan te geven. Tempo is erg bepalend voor de sfeer van een song. Natuurlijk is het van het grootste belang om echt in de muziek te duiken, om je volledig in te leven. Tekstbehandeling is essentieel in de vocale muziek. Ik werk nooit op de automatische piloot, dat is voor jezelf als zangeres ook niet lekker. Ik noem mezelf niet specifiek jazzzangeres. Iedereen etaleert zich tegenwoordig maar als jazzzangeres. Jazz heeft te maken met timing en swing. Die elementen beheerste Frank Sinatra als geen ander, maar hij staat niet te boek als jazzzanger. Ik sta in de traditie van Sinatra, Doris Day en Nat King Cole, dat zijn mijn grote voorbeelden. Uiteindelijk zie ik mezelf vooral als een balladzangeres, ballads zingen vind ik het fijnste om te doen."
Kauffeld wordt geroemd om haar natuurlijke gevoel voor timing. "De basis voor timing moet er zijn, je moet een soort aanleg hebben, maar die kun je wel verder ontwikkelen. Als de timing goed is, zit het met de swing ook wel goed. Die zie ik tegenwoordig bijvoorbeeld bij een zangeres als Fay Claassen. Ik houd de ontwikkelingen in de muziek niet meer zo goed bij, dat was wel anders toen ik nog op het conservatorium les gaf. Dat was een prachtige tijd." Toch omringt zij zich nog wel met jonge mensen. "Onlangs zong ik in Freiburg met de jonge sinti-gitarist Ismael Reinhardt. Ik kreeg fanmail van hem, we raakten verzeild in een correspondentie en hij wilde concerten met me organiseren. We deden een aantal optredens voor alleen maar zigeuners, onder wie veel prachtig aangeklede vrouwen. Nu ben ik onder de Sinti's heel populair. In mei sta ik in Halle, ook in Duitsland, op het grote festival Women in Jazz, en eind dit jaar treed ik op met het Metropole Orkest om de honderdste geboortedag van Sinatra te vieren.
Ondertussen doe ik iedere dag mijn oefeningen. Ik zing toonladders met variaties, zit aan de piano en zing mee met mijn eigen cd's. Ja, je moet het wel bijhouden hè."